ppgr.pl » Cudzoziemcy na rynku nieruchomości rolnych w Polsce w 2017 r.

Rok 2017 był pierwszym pełnym rokiem po upływie 12-letniego okresu przejściowego, w którym obowiązywały ograniczenia administracyjne dotyczące nabywania ziemi rolnej i lasów przez cudzoziemców z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Unia Europejska, Norwegia, Islandia, Liechtenstein) oraz z Konfederacji Szwajcarskiej. Od 1 maja 2016 r. mogą oni nabywać nieruchomości rolne i leśne na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Nabywcy z innych krajów nadal muszą uzyskiwać stosowne zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Jednocześnie, w przeddzień wygaśnięcia wspomnianego okresu, czyli 30 kwietnia 2016 r., weszła w życie nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, wprowadzająca dla większości nabywców nie będących rolnikami indywidualnymi konieczność uzyskania administracyjnej zgody na nabycie nieruchomości rolnych, wydawanej obecnie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR).

Zgodnie ze Sprawozdaniem MSWiA dotyczącym nabywania nieruchomości przez cudzoziemców w 2017 r., przyjętym ostatnio przez Sejm, zanotowano 5 464 transakcji nabycia nieruchomości gruntowych przez cudzoziemców o ogólnej powierzchni 4 483 ha. Było to o ok. 40 % więcej, niż w roku 2016 (3 185 ha).

Z ww. powierzchni 1 069 ha stanowiły grunty rolne i leśne (w tym 107 ha grunty leśne), które zostały nabyte w 772 transakcjach. Osoby fizyczne nabyły 907 ha, najwięcej obywatele Austrii (398 ha) i Niemiec (230 ha). W porównaniu z 2016 r., kiedy powierzchnia nieruchomości rolnych i leśnych nabyta przez cudzoziemców wyniosła 576 ha, nastąpił wzrost o ponad 80 %.

Cudzoziemcy nabywali także udziały i akcje w spółkach prawa handlowego będących właścicielami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości gruntowych. W 2017 r. zarejestrowano 91 takich transakcji dotyczących 2 478 ha. Nieruchomości rolne i leśne stanowiły 1 756 ha (w 2016 r. było to 979 ha - wzrost niemal o 80 %). Kapitał niemiecki nabył udziały i akcje w spółkach posiadających 1 274 ha, a holenderski - 227 ha. Warto zauważyć, że aż 763 ha gruntów rolnych i leśnych było posiadaniu spółek – właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości rolnych i leśnych na terenie województwa zachodniopomorskiego czyli tam, gdzie kilka lat temu miały miejsce rolnicze protesty przeciwko sprzedaży ziemi cudzoziemcom.

Pomimo restrykcyjnych przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, skala nabywania ziemi rolnej w Polsce w 2017 r. była większa niż w 2016 r. I nie ma co się dziwić. Kapitał zagraniczny w polskim rolnictwie, głównie duński, holenderski, niemiecki i brytyjski, obecny jest w polskim rolnictwie od lat 90-ych XX w. Gospodaruje głównie na północy i zachodzie kraju na gruntach pochodzących z byłych PGR-ów. Podstawą użytkowania ziemi przez cudzoziemców jest głównie dzierżawa przez spółki z udziałem zagranicznym, w niektórych przypadkach nawet 100-procentowym. Część spółek wykupiła ziemię na podstawie uprawnień przysługujących dzierżawcom, w części udziały lub akcje z rąk polskich przeszła w zagraniczne.

Wielu cudzoziemców związanych ze spółkami, np. udziałowcy albo członkowie zarządów, od wielu lat zamieszkują w Polsce, posiadają jednocześnie własną ziemię i prowadzą prywatne gospodarstwa. Spełniają więc ustawowe kryteria rolnika indywidualnego, wśród których nie ma - bo nie może być – kryterium obywatelstwa. I mogą swobodnie nabywać ziemię w Polsce. Jeśli nawet nie spełniają któregoś z warunków uznania za rolnika indywidualnego (np. zameldowania przez 5 lat w gminie, gdzie leży gospodarstwo), to z uwagi na wieloletnią praktykę rolniczą i często wykształcenie w tym kierunku – dają rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, co jest jednym z warunków umożliwiających uzyskanie zgody KOWR na nabycie ziemi rolnej.

Niezależnie od powyższego trzeba stwierdzić, że skala nabywania ziemi rolnej przez cudzoziemców w Polsce jest niewielka. Powierzchnia obrotu na rynku ziemi rolniczej to obecnie ponad 100 tys. ha rocznie. Cudzoziemcy nabyli więc w 2017 r. w sposób bezpośredni niecały 1 %, a pośrednio (nabycie udziałów i akcji w spółkach posiadających ziemię rolniczą) ponad 1%, czyli w sumie ponad 2% wolumenu krajowego rocznego obrotu.

Tomasz Ciodyk

Cudzoziemcy na rynku nieruchomości rolnych w Polsce w 2017 r.

Kontakt

Kontakt